In een proces uit 1646 aangaande een vechtpartij in herberg ‘De Basseville’ te Zandvoorde in maart 1646, vinden we de oudste vermelding van tabak terug voor wat onze gemeente betreft. In het proces inzake deze vechtpartij te Zandvoorde is sprake van “een mes twelc lag op de tafel daermede ijemant van de compagnie hadde tooback ghesneden”, evenals van “een mes t’ zy tot kerfen van tooback die de landtslieden veele useren als andere noodtzaekelickheden”. Deze tekst wijst er dus op dat er reeds in 1646 sprake was van tabak in Zandvoorde! Het mes in kwestie werd tijdens het gevecht gebruikt.
Onderzoek naar de aanwezigheid van tabak te Wervik (tabakstad bij uitstek en tevens buurgemeente van Zandvoorde), wees uit dat de Wervikse tabak er voor het eerst rond 1654–1655 zou verbouwd zijn. De tabaksteelt zou de grens met Komen hebben overschreden rond 1662 (een gedeelte van Zandvoorde hoorde toentertijd bij de gemeente Komen). Deze datums slaan wel degelijk op het effectief telen (verbouwen) van tabak.
Uit de teksten inzake het proces over de vechtpartij te Zandvoorde kunnen we wel niet opmaken of er in 1646 reeds al dan niet tabak werd geteeld in Zandvoorde. In het proces heeft men het immers enkel over tabak ‘snijden’ en over tabak ‘kerven’. Misschien werd de tabak gewoon ingevoerd en verder verwerkt (kerven, snijden) te Zandvoorde, doch het zou ook kunnen dat er in 1646 wel degelijk tabak werd geplant te Zandvoorde. Bewijzen voor dit laatste zijn er vooralsnog niet gevonden. Het proces geeft geen uitsluitsel. In elk geval is het wel zo dat de mensen van Zandvoorde reeds in 1646 tabak kenden en gebruikten.
Tot op heden is (voor zover ons bekend) het jaar 1646 het oudst gekende jaartal waarin sprake is van tabak in Zandvoorde. Zelfs wat de aanwezigheid van tabak in onze streek betreft (d.i. Zonnebeke en buurgemeenten, tabakstad Wervik incluis), is 1646 één van de oudste opgedoken datums, zoniet de oudste!
