Laffe moord te Beselare

Op zondag 30 maart 1845 werd te Beselare een gruwelijke moord gepleegd op de 72-jarige landbouwer Gregoire (maar altijd aangesproken met zijn tweede voornaam Augustin) Deprez.

Augustin Deprez werd geboren te Geluwe op 8 september 1772 als boerenzoon van Franciscus Deprez en Catharine Lefebvre. Op 4 oktober 1803 huwde hij met de Beselaarse Catharina Denecker en hij kwam naar Beselare boeren. Het gezin kreeg acht kinderen, vijf zonen en drie dochters waarvan twee zonen op zeer jonge leeftijd stierven en de oudste zoon Pierre Joseph overleed ongehuwd op 24-jarige leeftijd. Sinds enkele jaren was Augustin weduwnaar geworden.

Op die bewuste 30 maart was hij te voet naar Beselare naar de vroegmis getrokken. Om 09.00u werd hij nog gezien op het dorp. Daarna trok hij terug naar huis. Toen zijn twee zonen Dominique en Augustin na de hoogmis terug naar huis kwamen vonden zij hun vader (die toen alleen thuis was), levenloos en badend in een plas bloed op de keukenvloer. Hij had enkele slagen met een scherp voorwerp gekregen op het achterhoofd en in de nek, zo brutaal dat hij bijna onthoofd was.

Een handgemeen moet begonnen zijn in de wasplaats waar bloedsporen werden gevonden en de moord werd voltrokken in de keuken. Het slachtoffer moet zich nog fel hebben verweerd. Het moordwapen, een hakbijl van de hoeve zelf, evenals de blaaspijp van de haard en een stok vol bloed werden gevonden in de keuken. Onmiddellijk rees het vermoeden dat meer dan één dader aan het werk was geweest en dat ze het interieur van de woning kenden. Vernieling en wanorde in kasten en laden lieten vermoeden dat diefstal het motief was voor de doodslag. Had Augustin dieven op heterdaad betrapt? Voetsporen toonden aan dat de daders zich via de achterdeur toegang hadden verschaft en de woning ook via die weg hadden verlaten.

Onmiddellijk werd Ambroise Vandamme als verdachte genoemd. Hij werd te Beselare geboren op 22 januari 1816 als oudste zoon van Ambroise, een landwerkman, en Geneviève Costeur, een spinster. Hij was tot voor kort inwonende knecht op de hoeve en was sinds zijn huwelijk acht dagen voordien gedomicilieerd te Menen. Hij was de laatste tijd aan lager wal geraakt maar werd die morgen nog gezien in het dorp. De burgemeester van Beselare, Ferdinand Bayart, bracht onmiddellijk de politiecommissaris van Menen in kennis van de misdaad. De politie trok naar de woning van Vandamme, vond hem thuis en nam er ook een stel gouden oorringen in beslag. Enkele uren later werd Vandamme al gearresteerd en naar de gevangenis van Ieper gebracht. Langdurig ondervraagd gaf zijn echtgenote toe dat haar man mee schuldig was aan wat gebeurde en ze noemde zelfs de naam van de mededader, een zekere De Volder. Ondertussen was het gerechtelijk onderzoek met de procureur des Konings en de wetgeneesheer op de plaats van de misdaad gestart.

Op maandag 31 maart werd Vandamme naar de hoeve terug gebracht en daar heeft hij zijn medeplichtigheid bekend. Hij verklikte Pierre De Volder, 44 jaar oud, geboren te Emelgem, wonende te Menen, wever van beroep en werkend te Halluin, als zijn handlanger. De politie deed er een huisbezoek maar de vogel was gaan vliegen want hij was die dag ook niet op zijn werk verschenen. Een arrestatiebevel werd uitgevaardigd, zowel in ons land als in Frankrijk. Op de eerste zondag van juni werd hij herkend in een kroeg te Ardooie. Hij was gewapend met twee geladen pistolen en een dolk. De veldwachter werd stiekem gewaarschuwd maar de gewapende had hem zien naderen en nam de vlucht. Hierbij verloor hij één van zijn pistolen. Sindsdien was hij voortvluchtig. Men vermoedde dat hij zich in Frankrijk ophield.

Medio september werd Ambroise Vandamme verwezen naar het assisenhof van Brugge, evenals zijn kompaan Pierre De Volder maar dan bij verstek. Op 27 februari 1846 werd Vandamme te Brugge veroordeeld tot de doodstraf. Het vonnis vermelde dat de terechtstelling (onthoofding met de guillotine) zich zou voltrekken op een publieke plaats binnen de stad Brugge. Wij weten niet of hem gratie werd verleend door de koning, zodat de doodstraf zou zijn omgezet in levenslange dwangarbeid.