Het was op de avond van donderdag 4 februari 1943, nu 75 jaar geleden. Het was bitter koud door de snijdende noorderwind en pikdonker. Immers het was oorlog en de Duitse bezetters hadden een verordening uitgevaardigd van totale verduistering van deuren en vensters ‘s avonds en ’s nachts wegens vliegtuiggevaar. Van buiten uit mocht niet het minste lichtstraaltje zichtbaar zijn. Op zo’n avond is het niet vreemd dat zich een drama afspeelt zoals te Moorslede.
Op 4 februari 1943 kregen vier jonge rijkswachters van de Eerste Mobiele Compagnie te Brussel een gemotoriseerde nachtelijke patrouilleopdracht tussen Roeselare en Ieper vooral ter bestrijding van sluikhandel en smokkel, een echte pest in onze streek. Met twee moto’s met zijspan kwamen zij die dag aan in de regio. De bestuurders waren: brigadier Albert Daniëls (26j) uit Schalkhoven (Hoeselt) en brigadier Omer Paridaen uit Moerkerke (25j). De begeleiders in de sidecars waren respectievelijk wachtmeester 2de klasse Raymond Vandezande (27j) uit Oud-Heverlee en brigadier Theophile Vanlierde (25j) uit Zonnebeke. De vier waren ongehuwd.
Rond 20u30 reed de patrouille door Moorslede, richting Passendale. Bijna aan het station van Moorslede-Passendale merkten de rijkswachters een twaalftal fietsers, in tegenovergestelde richting rijdend in groepjes van twee of drie, maar zonder (verduisterd) licht. De tussenafstand tussen de groepjes bedroeg 50 à 100 meter. Omer Paridaen hield halt even voorbij het laatste groepje van drie man om hen te verbaliseren. Theo Vanlierde sprong uit de zijspan en sommeerde hen om halt te houden. Ook Albert Daniels hield halt een vijftal meter achter de fietsers. Theo deed daarop teken aan Omer om de achtervolging in te zetten op de andere nog vooropfietsende mannen. Dit deed hij onmiddellijk en hij hoorde tijdens het startmanoeuvre wachtmeester Vandezande nog roepen: “Alle drie uw eenzelvigheidskaarten”. Nauwelijks honderd meter verder hoorde Omer Paridaen verschillende knallen, minstens een zestal. Hij keerde onmiddellijk terug en zag in de lichtstraal van zijn schijnwerper een man per fiets wegvluchten. Hij reed er naartoe met de bedoeling hem van de baan af te rijden maar op een twintigtal meter van hem genaderd, vuurde die met de linkerhand zeven kogels af. Geen enkele trof Omer Paridaen, een viertal kogels troffen wel het zijspan. In een poging om de projectielen en de schietbaan te ontwijken verloor Omer de controle over zijn stuur en hij kwam in de gracht terecht. Een geluk waarschijnlijk. Hij hield zich enige tijd roerloos en ging dan te voet naar zijn kompanen. Daar was hij getuige van een bloedbad. Brigadier Vanlierde, getroffen in de borst, en wachtmeester Vandezande, getroffen in het hoofd, lagen roerloos links en rechts op de baan en waren kennelijk op slag dood. Brigadier Albert Daniels had kogels in de arm en de buik gekregen en lag te kermen van de pijn. Enkele minuten later gaf ook hij de geest. Alle ‘zwartrijders’ waren ondertussen gevlucht richting Passendale of Moorslede. Hoewel de omliggende rijkswachtbrigades bijna onmiddellijk opdracht kregen de wegen streng te bewaken, kon men geen enkele dader vatten. De drie rijkswachters werden doodgeschoten met pistolen G. P. (Grande Puissance = zwaar kaliber). Hoewel Albert Daniels en Raymond Vandezande hun eigen pistool getrokken hadden, werd hen geen kans gegund om zich te verdedigen. Een laffe drievoudige moordaanslag om een politiestraf te ontlopen, te gek voor woorden, zo leek het.
De lijken werden overgebracht naar het ouderlingengesticht te Moorslede en er werden lijkschouwingen uitgevoerd. Op vrijdagvoormiddag kwam commandant Arents van de rijkswacht van Kortrijk ter plaatse om een onderzoek in te stellen. In de namiddag stapte het parket van Kortrijk af. Alleen enkele kogels en hulzen werden teruggevonden. Uit het onderzoek is nooit duidelijk gebleken of de daders smokkelaars waren (boter van de melkerij van Moorslede?) dan wel deel uitmaakten van een bende gewapende weerstanders die een sabotagedaad in de omgeving (opnieuw de melkerij?) moesten uitvoeren.
Wilt u meer opsteken van dit vreselijk drama zoals:
- Wie was Theophile Vanlierde eigenlijk
- Begrafenis
- Onderzoek, daders en rechtspraak voor de Krijgsraad
- Getuigenissen
- Herdenkingen75 jaar later, eindelijk een gedenksteen en een tentoonstelling
- Verloofde Maria Carrein bleef Theophile Vanlierde altijd trouw
Het kan. Het gruwelverhaal is breedvoerig uitgeschreven en van illustraties voorzien in het driemaandelijks tijdschrift van v.z.w. De Zonnebeekse Heemvrienden, ‘Het Zonneheem’, jg. 47, 2018, nr. 1, p. 23 – 29. Als je hierover meer wil weten, stuur dan een mailtje naar info@heemkring-zonnebeke.be.
