De heksenstoet, die straks (op 29 juli) voor de 37e maal door de Beselaarse straten trekt, is in belangrijke mate gebaseerd op de vele heksenverhalen en legendes zoals ze zijn verzameld en opgetekend door onderpastoor Lodewijk De Wolf, Warden Oom en vooral door Jozef Maes.
Zij verwerkten die verhalen in romans zoals Warden Oom of in diverse heemkundige publicaties (“Gedenkboeken”) zoals Jozef Maes. Deze boeken zijn reeds lang uitgeput en de tijdssluier heeft een nevel gespreid over de kleurrijke vertellingen, zo erg zelfs dat veel enthousiaste figuranten uit de heksenstoet vandaag de ware toedracht niet kennen van hetgeen zij helpen uitbeelden.
Maar niet alleen de lokale man in de straat, ook de bezoeker aan de heksenstoet en de talrijke toeristen die onze gemeente aandoen, schreeuwen hoe langer hoe luider om een boek of een brochure die hen de ware toedracht van Sefa Bubbels of Meele Crotte of de betoverde molen of… uit de doeken doet. Immers, in onze hoog-technologische, individualistische en materialistische maatschappij beleven we vandaag een revival van de belangstelling voor hekserij, zwarte en witte magie en de fantasiewereld der spoken. Heksenverhalen boeien weer, rare gebeurtenissen worden weer attractief.
De Culturele en Toeristische Dienst van Zonnebeke bleef hier niet doof voor. Met het vzw Heksenstoetcomité en met de Zonnebeekse Heemvrienden (die reeds diverse succesvolle heemkundige publicaties op hun actief hebben) werden de koppen bij elkaar gestoken en het treintje was aan het rollen. Oswald Maes… Jawel, de zoon van heemkundige avant la lettre Jozef Maes, zelf met het heksenvirus en een literaire microbe besmet, was onmiddellijk bereid om het boek te schrijven mits enkele voorwaarden. Hij wilde geen heruitgave in die zin dat de teksten van vader en anderen letterlijk zouden herdrukt worden. Hij wilde alles “hertalen” en daarbij “historisch” verder zoeken naar de herkomst van de heksen, de betekenis van hun namen en woonplaatsen, de zin van hun handelingen en kruidenmengsels, hun vreemde manier van doen en de schrik die zij inboezemden. Wel heeft hij in zijn nieuw brouwsel “Tooveresse… wie syde ghy?” de volkse gezellige verteltrant van vader behouden maar hij heeft de vele (oude maar typische) dialectwoorden verduidelijkt in de marge.
Alhoewel de heksenverhalen zich situeren tussen 1680 en 1750 laat Oswald ons toch ook genieten van twee recente heksenverhalen van Theo en Slina Larnout en van Maurice Coulleit. Dit betekent voor hem meteen dat onze maatschappij ook vandaag nog zijn zondebokken en randfiguren telt.
Het resultaat van het ‘samen-sterk-project’ is een handig lees- en naslagwerk van 88 blz. dat jou moet inwijden in de lokale heksencultuur en haar nevenverschijnselen. Ook op gebied van toponymie is het werk een echte verrijking.
Jou de auteur voorstellen is als het ware een open deur intrappen. Hij is de man wiens vertrek uit Beselare vele jaren geleden door iedereen werd betreurd. Hij is ook de man die men telkens weer aan de borst drukt als hij te Beselare opdaagt. Gelukkig gebeurt dit vaak. Zijn instrumentarium is taal, vooral het gesproken woord maar ook het geschreven woord beheerst hij als geen ander. Wij waren er al vaak getuige van.
Hij studeerde aan het Koninklijk Conservatorium te Gent, werd leraar dictie en toneel, acteur in diverse theatergezelschappen, onder andere bij Antigone – Kortrijk, regisseur waaronder jarenlang van de heksenstoet, medewerker aan radio en TV en nu nog bijna dagelijks te genieten in het succesvolle “Thuis” op de VRT.
Het pareltje van lokale volkskunde “Tooveresse… wie syde ghy? ligt nu te koop voor de democratische prijs van €12,50 in volgende verkooppunten:
- Mevr. Rachel Tytgat – Ieperstraat 10 – Zonnebeke
- Dirk Ooghe – Merchiers – Ieperstraat 62 – Zonnebeke
- Phillippe Baert – Saelen – Beselarestraat 244 – Beselare
- Aimé Baert – Duthoy – Dadizelstraat 12 – Beselare
- Staf en Rosa David – Beselarestraat 245 – Beselare
Voor wie het boek wenst toegestuurd te krijgen kan dit door overschrijving van €15,00 op rekeningnummer 285-0570946-33 op naam van de Zonnebeekse Heemvrienden met vermelding “Tooveresse…”.
